Bij NoVaTo(Noordwijkerhout van Toen) is er een kleine expositie te zien van de Noordwijkerhoutse brandweer. Een aanrader voor jong en oud.

De vrijwillige brandweer van Noordwijkerhout bestaat nu 97 jaar. Al is er weinig meer van bekend, vóór die tijd is er beslist toch ook een of andere vorm van brandbestrijding geweest. Brand is van alle tijden en die branden moesten worden bestreden. Hoe dan ook: alle branden uit die tijd zijn uit! Zeker is, dat er toen veel meer mensen betrokken werden en waren bij het bestrijden van brand dan heden te dage. Nagenoeg de gehele mannelijke bevolking deed als het ware dienst als brandweer. Burenplicht in de meest ruime zin. Dit was niet alleen burgerzin. Men was daartoe wettelijk verplicht.

In de openbare raadsvergadering onder voorzitterschap van Mr. H. Graaf van Limburg Stirum (overigens onze tweede burgemeester van die naam) van 9 oktober 1873 werd de "verordening op de brandweer in de gemeente Noordwijkerhout" vastgesteld. Hierin worden "alle mannelijke ingezetenen den ouderdom van 18 jaar bereikt, en die van vijfenvijftig niet overschreden hebbende, verplicht persoonlijk aan de brandweer dienste te doen, hetzij die tot oefening, hetzij bij brand in werking wordt gesteld". We moeten hierbij wel bedenken, dat de totale bevolking van de gemeente toen nog beneden de 2000 lag, dan kun je niet al te selectief te werk gaan, wil je nog wat volk op de been kunnen brengen. Bovendien waren van deze dienst notabelen, zoals leden van de Raad, de Secretaris en Ontvanger der Gemeente, geestelijken, artsen, onderwijzers en politiedienaren, vrijgesteld. Ook zij "die door behoorlijk bewezen ziekten of lichaamsgebreken buiten staat zijn aan de dienst deel te nemen", zijn vrijgesteld. De bewoners van het huis waar de brand is ontstaan en die van de twee aan weerszijden gelegen percelen zijn vrijgesteld om aan blussing van de brand mee te werken.

Over dat georganiseerd zijn: de gemeenteraad gaf aan burgemeester en wethouders de opdracht om een hele stoet functionarissen te benoemen: "Een opperbrandmeester, een opperbrandmeester- plaatsvervanger, een hoofdman over de klokkenluiders en zijn plaatsvervanger, een hoofdman over de fakkeldragers en zijn plaatsvervanger, en verder de nodige manschappen voor de bediening der brandbluschmiddelen, en verdere betrekkingen ter dienste der brandweer".

Omdat brandbestrijding werd gezien als een normale burgerplicht, "zal niemand voor de door hem verleende diensten, hetzij bij brand of bij een gewone proefneming, enige beloning of schadevergoeding kunnen eisen". Evenwel "blijft het verstrekken van premiëen aan de beschikking van burgemeester en wethouders". In 1876 wordt de verordening op enige punten gewijzigd: voortaan moeten B en W een "lijst opmaken van personen, die tot den dienst bij de brandweer verplicht zijn, met aanduiding der betrekking die zij daarbij te vervullen hebben". Dus niks vrijwillig. B en W wijzen gewoon de leden van de brandweer aan.

De expositieruimte van NoVaTo vindt u in de Zeestraat 3A in Noordwijkerhout.
De entree kost € 3,-.
Donateurs van NoVato hebben gratis toegang.