Tonknuppelen of Katknuppelen
5 september 2025
Het spel werd al in 1896 gespeeld in Noordwijkerhout. Er hangt een ton aan een touw onder een stelling, waarin een balletje zit. Vroeger was dit -heel wreed- een levende kat bij de
heren en een gebreide kat bij de dames. Daarom werd het vroeger ook wel Katknuppelen genoemd.
Met een grote dosis gezelligheid staan er hele generaties familie en vrienden samen te kijken naar het tonknuppelen. Onder genot van een hapje en een drankje, en met toenemende spanning
als het balletje er bijna uitkomt. Onder die druk falen velen door mis te gooien! Daardoor is de ontlading vaak heel groot als je net degene bent die als laatste raak gooit. De personen
die ervoor of erna gooien krijgen een ‘mispoes’. Dat is een heerlijke rookworst die gelijk wordt aangesneden en opgegeten.
Vroeger gooide men net zo lang met houten knuppels totdat de ton in duigen was geslagen en waarna de kat onder luid gekrijs kon ontsnappen.
Tonknuppelen staat sinds december 2019 op de landelijke lijst van
immaterieel erfgoed. Het Noordwijkerhoutse
volksspel heeft daarmee dezelfde status als de skûtsjesilen, het sinterklaasfeest, de harddraverij van Hillegom en het met de hand gemaakte en beschilderde Delfts blauw. Doorgeven van
generatie op generatie en van persoon op persoon: Immaterieel erfgoed is de schakel tussen heden, verleden en toekomst.